Các trụ cột của ngành công nghiệp Việt Nam bị lung lay

Hàng trăm doanh nghiệp cơ khí đã đóng cửa hoặc tuyên bố phá sản trong năm nay. Trong khi đó, cơ khí, nhiều năm qua, đã được coi là ngành công nghiệp quan trọng – trụ cột của ngành công nghiệp Việt Nam, đã được hưởng thức rất nhiều ưu đãi.

Cơ khí bị dồn vào tường.

Công ty Công nghiệp tàu thủy Tam Bạc Công ty Công nghiệp tàu thủy Thành Long, công ty cơ khí đóng tàu Hạ Long tại thành phố Hải Phòng phải tạm dừng sản xuất do khó khăn lớn.

Trần Văn Quang, Tổng Giám đốc Tổng công ty Sản xuất Thiết bị điện Đông Anh, đã thừa nhận việc doanh nghiệp đã được hoạt động ở mức cầm chừng bởi vì khối lượng hàng tồn kho ngày càng cao.

Các thiết bị nâng chế tạo nhà máy thuộc xí nghiệp Cơ khí Trung Quang Ninh Bình, được biết đến như là nhà máy phát triển theo chương trình phát triển cơ khí kỹ thuật chính của nhà nước, cũng đã sa lầy trong những khó khăn lớn. Hàng chục cần cẩu, cả lớn và nhỏ, hàng trăm tấn thiết bị phục vụ đóng tàu và nhà máy thủy điện đã bị bỏ hoang.

Công ty Tự Thành trong Khu công nghiệp Hà Bình Phương tại Hà Nội, sau khi đã bán các máy móc của minh, bây giờ cũng để lại một dây chuyền sản xuất nhàn rỗi, sản xuất phụ tùng cho các đơn đặt hàng của khách hàng.
Theo ông Nguyễn Văn Thu, Chủ tịch của Hiệp hội Doanh nghiệp Cơ khí Việt Nam, thiếu vốn là lý do chính đằng sau những vấn đề của doanh nghiệp.50% các doanh nghiệp đang thiếu vốn.Trong khi các doanh nghiệp trong lĩnh vực này chỉ có thể tạo ra lợi nhuận 3-5% mỗi năm, khoản vay ngân hàng lãi suất cao hơn nhiều ở 17-20%.
Trong thực tế, doanh nghiệp cơ khí có thể vay tiền với lãi suất ưu đãi theo quy định trong chiến lược phát triển ngành công nghiệp cơ khí đến năm 2020. Tuy nhiên, trong 10 năm qua, chỉ có 8 dự án có thể truy cập vào các khoản vay ưu đãi, trong khi lãi suất tương đối cao.

Trong năm 2011, ví dụ, Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) cho các doanh nghiệp cơ khí vay theo mức lãi suất 11,4%.

Ngô Văn Trụ, Phó Vụ trưởng Vụ Công nghiệp nặng thuộc Bộ Công nghiệp và Thương mại, cho biết rằng ngay cả những nhà đầu tư có thể vay tiền không lãi suất và trả nợ trong vòng 10 năm, cũng không muốn tiếp tục cho sản xuất, chứ không chỉ những người chịu lãi suất 11%.

Trong khi đó, ông Bùi Ngọc Huyên, Tổng Giám đốc Vinaxuki, một nhà sản xuất ô tô, than phiền rằng mặc dù Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt khoản vay trị giá 250 tỷ đồng với lãi suất ưu đãi trong năm 2009, nhưng cho đến nay ngân hàng đã không giải ngân.

Không có ánh sáng ở cuối đường hầm

Tình hình ứ đọng cũng đã được coi như là một lý do chính gây ra tình trạng trên cho các doanh nghiệp cơ khí. Khi Nhà nước đã cắt giảm đầu tư công, thị trường bất động sản đóng băng, máy móc không bán được và tồn kho chất đống trong kho của doanh nghiệp.

VAMI cho rằng các chính sách đang áp dụng đã làm cho doanh nghiệp Việt Nam yếu thế hơn trong thị trường nội địa. Các quy định bất hợp lý của Luật Đấu thầu năm 2005 đã dẫn đến một thực tế rằng các doanh nghiệp trong nước không thể cạnh tranh được với doanh nghiệp nước ngoài.

Luật pháp không bao gồm các quy định liên quan đến nguồn gốc xuất xứ của thiết bị được sử dụng trong công trình kỹ thuật dân dụng và công nghiệp, và không đề cập đến tỷ lệ nội địa hóa theo yêu cầu của thiết bị. Kết quả là, các nhà đầu tư có xu hướng để lựa chọn nhà thầu cung cấp mức giá thấp nhất.

Việt Nam có kế hoạch xây dựng gần 100 nhà máy nhiệt điện trong 10 năm tới. Tuy nhiên, đó chưa hẳn là một cơ hội cho các doanh nghiệp cơ khí Việt Nam cơ khí, bởi vì các doanh nghiệp trong nước không chắcchắn có thể giành chiến thắng trong việc đấu thầu cung cấp thiết bị cho các dự án.