36 kế Binh pháp cho doanh nghiệp

Tất cả 36 kế của Tôn Tử không chỉ hữu dụng cho đánh trận ngày xưa, mà vẫn còn được xem là những “tuyệt chiêu” trong quản trị nhân sự. Sổ tay quản lý sẽ lần lượt đề cập tới các kế sách đó trong việc quản trị nhân sự.

Kế Dương Đông kích Tây, nôm na là đánh lạc hướng đối phương, làm như định đánh vào phía Đông, nhưng thực chất lại đánh ở hướng Tây. Dương Đông kích Tây được ứng dụng nhiều trong các chiến thuật, đối kháng như đánh võ, chơi cờ, đá bóng, đàm phán… Trong võ thuật, tung hư chiêu nhá bên phải để thu hút sự chú ý của đối phương vào bên phải rồi thình lình tung đòn ở bên trái rất thường được vận dụng. Trong đấu tranh, tạo tin đồn hay động thái làm rối tai rối mắt địch để buộc đối phương phải phân tán lực lượng vì phải lo đối phó nhiều mặt, rồi ra đòn chí tử vào điểm ít phòng vệ nhất cũng là chiến thuật thường gặp. Nguyên tắc của Dương Đông kích Tây là bí mật chủ động tạo sự bất ngờ, đẩy đối phương vào thế bị động. Khi áp dụng kế này, tuyệt đối tránh bị “lộ cơ”, tức là để đối phương biết trước được mình có dự định gì.

Trong lĩnh vực quản trị nhân sự, không phải nhiều người có sự đối chiếu áp dụng các kế sách thời xưa mà đôi khi vẫn vô tình vận dụng. Chẳng hạn kế Dương Đông kích Tây được áp dụng trong các cuộc phỏng vấn tuyển dụng mang tính gây áp lực để kiểm tra khả năng ứng phó và giữ bình tĩnh của ứng viên, để tìm hiểu bản chất và năng lực của ứng viên. Nhà tuyển dụng thật niềm nở hỏi han ứng viên đề nghị người ấy kể những câu chuyện cá nhân và kích thích người ấy hăng say kể chuyện và đến một tình tiết thích hợp, làm bộ sa sầm gay gắt hỏi xoáy hoặc phản bác lại một vấn đề nào đó.

Ngoài ra, Dương Đông kích Tây có thể dùng làm tăng thêm sự hãnh tiến của nhân viên để họ hết mình làm việc mà không đấu đá tranh giành quyền lợi hay quyền lực. Ví dụ, hô hào để nhân viên tin rằng mình là chủ của bộ phận, công việc, sản phẩm… để họ hăng hái làm việc và có trách nhiệm với công việc, nhưng người chủ thực sự chính là chủ doanh nghiệp – nhà đầu tư. Kế Dương Đông kích Tây trong quản trị nhân sự không nhằm mục đích hạ gục, đánh bại đối phương như trong chiến thuật đối kháng, mà chỉ nhằm mục đích để bộ máy nhân lực hoạt động theo ý đồ của nhà quản trị. Vì thế, quay trở lại ví dụ về tinh thần làm chủ của nhân viên, kế Dương Đông kích Tây sẽ phản tác dụng nếu tuyên bố đi ngược với hành động, nghĩa là ngoài mặt tuy bảo rằng nhân viên là chủ công việc nhưng lại không có quyền quyết định công việc thì dần dà, thái độ thờ ơ, thiếu trách nhiệm với công việc ắt sẽ hiện ra. Một nhà quản lý chuyên nghiệp cần phải xây dựng được một môi trường mà mỗi nhân viên đều thực sự là chủ công việc, tự mình cảm thấy có trách nhiệm với công việc và nhiệt tình làm việc, mạnh dạn đóng góp ý kiến cũng như sáng kiến… Dương Đông kích Tây trong trường hợp này chỉ có ý nghĩa rằng người làm chủ chỉ có quyền làm cho bộ phận phát triển hơn chứ không phải có “quyền sinh, quyền sát” trong tay.

Một ứng dụng khác của Dương Đông kích Tây trong quản lý là giúp bảo mật kế hoạch công ty với đối thủ, làm cho mọi người ngỡ công việc đang xúc tiến theo một hướng nhưng vẫn phục vụ cho định hướng bí mật khác. Điều quan trọng nhất khi đó là phải thật khéo để tránh tinh thần nhân viên hoang mang, không biết phương hướng làm việc hoặc cảm thấy cấp trên không tin tưởng mình.

Một ứng dụng khác tuy rất hiệu quả nhưng hiếm khi nhà quản lý dùng đến và không ai mong muốn phải dùng đến là dùng kế Dương Đông kích Tây để lột trần những mặt xấu của nhân viên, để kiểm tra độ trung thành của họ (trường hợp này có thể cần áp dụng kèm thêm kế Thạch đầu vấn lộ) hoặc buộc nhân viên phải thôi việc hay chịu trách nhiệm về một vấn đề gì đó. Nói cách khác là tạo ra tình huống để người khác rối trí hay không đề phòng mà tự thể hiện rõ bản chất thật ra.