World Bank hạ triển vọng kinh tế toàn cầu!

Hạ dự báo tăng trưởng các nước đang phát triển

Tại báo cáo Triển vọng kinh tế toàn cầu (Global Economic Prospects – GEP) vừa công bố ngày 10/6, Ngân hàng Thế giới (WB) cho rằng, các nước đang phát triển sẽ chứng kiến mức tăng trưởng đáng thất vọng trong năm nay vì sự trì trệ trong quý I đã kéo chậm quá trình phục hồi kinh tế.

Theo đó, thời tiết bất lợi tại Mỹ, khủng hoảng Ukraine, quá trình tái cân đối tại Trung Quốc, bất ổn chính trị tại một số nước thu nhập trung bình, tốc độ tái cơ cấu chậm chạp và hạn chế năng lực đã kéo tỉ lệ tăng trưởng các nước đang phát triển xuống dưới mức 5% trong năm thứ 3 liên tiếp.

“Tỉ lệ tăng trưởng tại các nước đang phát triển vẫn ở mức thấp đã không tạo đủ số việc làm cần thiết để cải thiện cuộc sống của 40% số người thuộc diện nghèo nhất”, Chủ tịch Nhóm Ngân hàng Thế giới, ông Jim Yong Kim nói. Theo ông Kim, các nước cần phải tăng tốc và đầu tư nhiều hơn nữa vào quá trình tái cơ cấu trong nước thì mới có thể hoàn thành mục tiêu tăng trưởng kinh tế tổng thể và đủ mức xoá nghèo cùng cực ngay trong thế hệ hiện tại.

Trong báo cáo lần này, WB đã hạ thấp mức dự báo tăng trưởng kinh tế các nước đang phát triển xuống 4,8% cho năm nay từ mức dự báo đưa ra hồi tháng 1/2014 là 5,3%. Sau đó sẽ cải thiện tốc độ lên 5,4% năm 2015 và 5,5% năm 2016. Dự báo Trung Quốc sẽ đạt mức tăng trưởng 7,6% nhưng điều đó còn tuỳ thuộc vào kết quả quá trình tái cân đối. Một kết cục hạ cánh cứng sẽ tác động mạnh lên khu vực châu Á.

Riêng về khu vực Đông Á Thái Bình Dương, báo cáo đánh giá, mức tăng trưởng toàn vùng sẽ giảm nhẹ từ 7,2% năm 2013 xuống 7% năm 2016 – khoảng 2 điểm phần trăm, thấp hơn thời kỳ bùng nổ trước khủng hoảng, nhưng đây là mức tăng trưởng tương xứng với tiềm năng. Tăng trưởng Trung Quốc dự đoán sẽ giảm nhẹ từ 7,6% năm 2014 xuống mức 7,4% năm 2016 phản ánh quá trình tái cân đối tiếp diễn. Trong khi đó, tăng trưởng toàn khu vực (trừ Trung Quốc) dự đoán sẽ tăng từ 5% năm nay lên 5,5% năm 2016 nhờ vào mức cầu bên ngoài tăng, giảm bất ổn chính trị tại Thái Lan và giảm các biện pháp điều chỉnh cơ cấu tại các nước khác.

Sự trở lại của nhóm các nước thu nhập cao

WB cũng đánh giá rằng, mặc dù kết quả tăng trưởng quý I tại Mỹ còn yếu nhưng các nước thu nhập cao đang trong tiến trình lấy lại đà phục hồi tốt. Dự kiến các nền kinh tế này sẽ tăng trưởng 1,9% trong năm nay trước khi tăng lên 2,4% và 2,5% trong các năm 2015 và 2016. 

Trong 2014, dự báo khu vực châu Âu sẽ đạt mục tiêu tăng trưởng 1,1%, còn nền kinh tế Mỹ sẽ tăng trưởng 2,1% do nền kinh tế bị co cụm bởi thời tiết xấu trong quý 1 (so với mức dự báo đưa ra hồi đầu năm là 2,8%).

Báo cáo của WB cho rằng, nền kinh tế toàn cầu sẽ lấy lại đà tăng trưởng từ nay đến cuối năm và nâng mức tăng trưởng cả năm lên 2,8% và đạt mức 3,4% và 3,5% trong các năm 2015 và 2016. Trong đó, các nước thu nhập cao sẽ đóng góp phân nửa mức tăng trưởng cả thế giới vào các năm 2015 và 2016 trong khi con số này năm 2013 là dưới 40%.

Việc các nước thu nhập cao tăng tốc tăng trưởng sẽ tạo động lực quan trọng cho các nước đang phát triển. Trong vòng 3 năm tới các nền kinh tế thu nhập cao sẽ đóng góp một lượng cầu tương đương 6.300 tỷ USD; đây là mức tăng đáng kể so với 3.900 tỷ USD trong khoảng thời gian 3 năm trước đây và con số này cũng lớn hơn so với tổng cầu dự tính của các nước đang phát triển.

Thời điểm sẵn sàng cho cuộc khủng hoảng lần tới

Báo cáo ghi nhận, rủi ro tài chính ngắn hạn đã giảm bớt, một phần bởi rủi ro xấu đã không gây bất ổn nghiêm trọng và một phần do các biện pháp điều chỉnh kinh tế gần đây đã góp phần giảm bớt mức độ tổn thương. Thâm hụt tài khoản vãng lai một số nền kinh tế bị tác động nặng nề nhất trong năm 2013 và đầu năm 2014 đã thuyên giảm và dòng vốn chảy đến các nước đang phát triển đã đảo ngược. Lãi trái phiếu tại các nước đang phát triển đã giảm và thị trường chứng khoán đã hồi phục, và tại một vài nước đã hồi phục vượt mức đầu năm, tuy còn thấp hơn các năm trước.

Thị trường vẫn còn bất ổn và các đồn đoán về thời điểm cũng như mức độ thay đổi chính sách vĩ mô tại các nước thu nhập cao có thể dẫn đến một loạt bất ổn mới. Mức độ tổn thương cũng duy trì ở mức cao tại các nước vừa có tỉ lệ lạm phát cao, vừa bị thâm hụt tài khoản vãng lai (Brazil, Nam Phi, Thổ Nhĩ Kỳ). Vấn đề ở đây là việc nới lỏng điều kiện tài chính quốc tế vừa rồi sẽ kéo theo tăng trưởng tín dụng, tăng thâm hụt tài khoản vãng lai và tăng mức độ tổn thương.

“Tình hình tài chính tại các nền kinh tế đã cải thiện. Ngoại trừ Trung Quốc và Nga, thị trường chứng khoán tại các thị trường mới nổi hoạt động tốt, nhất là tại Ấn Độ và Indonesia, thế nhưng vấn đề vẫn chưa được giải quyết triệt để. Vẫn cần phải từ từ siết chặt chính sách tài khóa và cải cách cơ cấu nhằm khôi phục hiện trạng tài khóa như năm 2008, thời điểm trước khi bị phá vỡ bởi cuộc khủng hoảng tài chính. Nói tóm lại, đây chính là lúc cần chuẩn bị sẵn sàng cho cuộc khủng hoảng lần tới”, ông Kaushik Basu, Phó Chủ tịch, Chuyên gia Kinh tế trưởng của Nhóm Ngân hàng Thế giới nhận định.

Ngân sách quốc gia tại các nước đang phát triển bị tàn phá nặng nề kể từ năm 2007. Tại gần một nửa các nước này thâm hụt chi tiêu chính phủ đã vượt mức 3% GDP và tỉ lệ nợ so với GDP cũng đã tăng trên 10 điểm phần trăm kể từ 2007. Các nước còn bị thâm hụt lớn cần thắt chặt chính sách tài khóa, trong đó phải kể đến Ghana, Kenyaa, Ấn Độ, Malaysia và Nam Phi.

Ngoài ra, WB cũng cho rằng, chương trình tái cơ cấu bị dừng lại tại một số nước đang phát triển cũng cần được khởi động lại nhằm duy trì tăng trưởng nhanh.

“Vấn đề chính là phải chi tiêu khôn ngoan hơn thay vì chi tiêu nhiều hơn. Những nút thắt hạn chế trong ngành năng lượng, cơ sở hạ tầng, thị trường lao động và môi trường kinh doanh tại nhiều nền kinh tế lớn thuộc nhóm thu nhập trung bình đã cản trở tốc độ tăng trưởng GDP và tăng năng suất lao động. Cải cách chính sách trợ giá có thể tạo thêm nguồn tiền phục vụ nâng cao chất lượng đầu tư công nhằm tăng cường nguồn vốn con người và cơ sở hạ tầng,” ông Andrew Burns, tác giả chính bản báo cáo phát biểu.