Phúc lợi công nhân: mỗi nơi một khác

Những quy định này như là những cái “bẫy” đưa công nhân vào tròng nhằm cắt giảm tối đa các phúc lợi của công nhân.

Tăng lương nhưng buồn Từ ngày 1-1-2014, việc tăng lương tối thiểu vùng đã có hiệu lực, nhưng nhiều công nhân chúng tôi gặp đều chung tâm trạng không vui. Theo phản ảnh của người lao động, khi tăng lương tối thiểu nhiều công ty đã đưa ra những quy định ngặt nghèo nhằm cắt giảm phúc lợi bù vào chi phí tăng lương. Vì vậy, tuy tăng lương nhưng không mang lại thu nhập cao hơn khiến người lao động không vui.

Sau tết, Công ty Greystone thuộc Khu chế xuất Linh Trung 2 đối mặt với tình trạng hơn 400 công nhân nghỉ việc. Để tuyển lao động thay thế, công ty đưa ra mức lương căn bản 3 triệu đồng/tháng và nhiều phụ cấp hấp dẫn khác. Ông Phạm Anh Dũng, giám đốc nhân sự Công ty Greystone, cho biết ngoài các khoản thưởng chuyên cần và trách nhiệm, tùy vị trí công ty còn thực hiện chính sách tăng lương định kỳ 2 lần/năm vào dịp lễ 30-4 và Tết Nguyên đán.

Nhiều công ty khác treo băngrôn tuyển lao động với mức lương cơ bản và phụ cấp cao ngất. Như Công ty Iwasaki Electric VN treo bảng tuyển công nhân với lương căn bản trên 3 triệu đồng cùng phụ cấp hấp dẫn có thể mang lại thu nhập từ 4,5 – 6 triệu đồng/tháng. Hầu như các công ty quanh KCX-KCN đều đưa ra những mức lương và phụ cấp không dưới 5 triệu đồng/tháng cho lao động mới.

Tại Công ty cổ phần May Sài Gòn 3, ông Phạm Văn Có, chủ tịch công đoàn công ty, cho biết: “Ngoài lương, công ty có các chính sách như phụ cấp chuyên cần 350.000 đồng/tháng, hỗ trợ mỗi suất ăn 10.000 đồng/công nhân. Một số phúc lợi khác như công nhân có thai được cấp một hộp sữa tươi hằng ngày cho tới lúc sinh. Ngoài ra, với gia đình công nhân có con nhỏ dưới 6 tuổi, công ty cũng hỗ trợ 100.000 đồng/bé/tháng.

Ông Nguyễn Thanh Tâm, phó tổng giám đốc Tổng công ty Công nghiệp thực phẩm Đồng Nai (Dofico), cho biết để thu hút và giữ chân lao động giỏi, ngoài tiền lương, người lao động có thêm các khoản thưởng hằng tháng, giữa năm và cuối năm tùy thuộc kết quả sản xuất kinh doanh… Thường xuyên duy trì khám sức khỏe định kỳ, tổ chức tham quan, nghỉ mát trong và ngoài nước…”.

Bên cạnh những công ty rất công tâm trong việc ưu đãi phúc lợi cho công nhân, nhiều công ty chúng tôi tìm hiểu luôn tìm cách “bẫy” công nhân để cắt giảm tối đa tiền phúc lợi.

Một công nhân Công ty L (Q.Gò Vấp, TP.HCM) phàn nàn: “Mỗi tháng thu nhập của tôi khoảng 4 triệu đồng. Trừ lương căn bản, các khoản thưởng khác 1-2 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, rất hiếm khi cuối tháng chúng tôi nhận đủ các khoản thưởng thêm ngoài lương. Tuy công ty có các chế độ đãi ngộ như tiền chuyên cần, tiền nhà trọ, tiền ăn trưa, nhưng để lĩnh trọn vẹn những khoản đó không hề dễ. Ví dụ, để có khoản tiền chuyên cần 200.000 đồng/tháng, công ty quy định rất ngặt nghèo như nếu công nhân đi trễ dù chỉ một phút cũng bị cắt khoản này. Hay nếu nghỉ làm một ngày/tháng bị trừ 100.000 đồng tiền nhà trọ, nếu nghỉ ba ngày/tháng bị trừ hoàn toàn 300.000 đồng phụ cấp nhà trọ. Thêm vào đó là những quy định rất “trời ơi” như đi vệ sinh theo giờ quy định, phải có thẻ khi đi vệ sinh. Nếu không thực hiện đúng sẽ bị cho thôi việc, ba tháng sau mới được lĩnh lương”.

Ngô Hiền, công nhân Công ty L mới xin nghỉ việc trước Tết Giáp Ngọ, kể: “Cuối năm đơn hàng quá trời. Giám đốc bắt tụi tui tăng ca cả đêm tới 6g sáng, ai không tăng ca sẽ không được thưởng tết, không thưởng chuyên cần. Bức xúc quá, nhiều chuyền đã đình công không chịu tăng ca. Lúc này giám đốc mới cho về sớm lúc…10g đêm! Nhiều người làm chung chuyền với tôi cũng xin nghỉ vì những quy định trái khoáy như đi vệ sinh theo giờ, phải có thẻ. Thử nghĩ mỗi chuyền chỉ có một thẻ mà ai đi vệ sinh phải có thẻ, tính ra mỗi người phải đợi mười mấy hai chục người đi vệ sinh mới đến lượt mình. Mà còn phải trong khung giờ quy định. Ai không tuân theo một là bị trừ hết tiền chuyên cần hằng tháng, hai là bị đuổi việc, ba tháng sau mới được nhận lương! Bản thân tôi cảm thấy bị o ép quá nên xin nghỉ luôn”.

Khi chúng tôi đến Công ty L tìm hiểu trong vai người đi xin việc, bên ngoài cánh cổng sắt treo bảng tuyển dụng với mức lương trên 3 triệu đồng/tháng chưa kể phụ cấp. Bảo vệ Công ty L nói: “Nếu chăm chỉ, mỗi tháng làm ở công ty này có thể kiếm đến 10 triệu đồng. Vì…ngày nào cũng có tăng ca tối thiểu đến 10-11g đêm!”. Thực tế có đúng như vậy? Khi nghe chúng tôi hỏi, H. – công nhân Công ty L – cười ầm ĩ cho hay: “Có mà mơ thôi ạ! Đó là tính theo thâm niên tùy vị trí. Chưa kể phụ cấp hầu như không công nhân nào được hưởng đủ như công ty rao thưởng. Vì thử hỏi suốt 30 ngày trong tháng ai có thể tăng ca 30 ngày, đi làm đúng giờ hết 30 ngày, đi vệ sinh đúng quy định trong 30 ngày…”.